Tomaten! Alles wat je moet weten over bereiden en bewaren!

Toma­ten! De won­der­vrucht waar we alle­maal (of toch de mees­ten onder ons) gek op zijn. Als je nagaat hoe dik­wijls en op wel­ke manie­ren we ze gebrui­ken dan weet je dat deze groen­te onte­gen­spre­ke­lijk aan een wereld­wij­de eet­cul­tuur ver­bon­den is.

De vrucht komt van een bloei­en­de plant van de nacht­scha­de­fa­mi­lie, en wor­den op gro­te schaal geteeld. Toma­ten zijn een goe­de bron van vita­mi­ne C. We eten ze rauw, gekookt, gedroogd, inge­maakt of als ingre­di­ënt van diver­se berei­de gerech­ten. Daar­naast wordt een groot per­cen­ta­ge van de toma­ten­oogst gebruikt voor ver­wer­king. Denk maar aan toma­ten in blik, toma­ten­sap, ket­chup, puree, pas­ta, “zon­ge­droog­de” toma­ten of gede­hy­dra­teer­de tomatenpulp.

Genoeg stof voor een verhaal!

Liliesfood - Wie zijn we?
Liliesfood

We zijn een gezin, opge­groeid in een leef­we­reld waar eten en drin­ken altijd een hoofd­rol heeft gespeeld. Als “een rode draad” heeft zich dit tot op van­daag door­heen ons leven geweven.

cherry tomaten
cher­ry tomaten

Geschiedenis.

De wil­de toma­ten­soort is ont­staan in het Andes­ge­berg­te in Zuid-Ame­ri­ka, waar­schijn­lijk voor­al in Peru en Ecu­a­dor. Haar naam is afge­leid van het ‘Náhu­atl ‘(Azteeks) woord ’tomatl’. De tomaat werd in Euro­pa geïn­tro­du­ceerd door de Span­jaar­den in het begin van de 16e eeuw. De Span­jaar­den en de Ita­li­a­nen zijn de eer­sten geweest die de “pomo­doro” als voed­sel aan­vaard­den. In Frank­rijk en Noord-Euro­pa werd de tomaat aan­van­ke­lijk als sier­plant gekweekt en als voe­dings­mid­del met arg­waan beke­ken, omdat bota­ni­ci haar als gif­tig beschouwden. 

Weet­je : ‘de wor­tels en bla­de­ren van de toma­ten­plant zijn inder­daad gif­tig en bevat­ten het neu­ro­toxi­ne sola­ni­ne’.

Verscheidenheid aan namen…

De Ita­li­a­nen noem­den de tomaat pomo­doro (“gou­den appel”), wat doet ver­moe­den dat de eer­ste toma­ten die de Euro­pe­a­nen ken­den geel waren. Er is gesug­ge­reerd dat de Fran­sen de vrucht “pom­me d’a­mour” (“lief­des­ap­pel”) noem­den omdat men dacht dat hij lustop­wek­ken­de eigen­schap­pen had. Som­mi­ge geleer­den bewe­ren ech­ter dat men aan­van­ke­lijk dacht dat de tomaat een soort auber­gi­ne was, waar­van hij nauw ver­want is. De auber­gi­ne werd pom­me des Mours (“appel van de Moren”) genoemd omdat het een lie­ve­lings­groen­te van de Ara­bie­ren was, en pomo­doro en pom­me d’a­mour zijn wel­licht ver­bas­te­rin­gen van die naam.

Ze wer­den dan van­uit Euro­pa in Noord-Ame­ri­ka geïn­tro­du­ceerd. Van Tho­mas Jef­fer­son is bekend dat hij ze in 1781 in Mon­ti­cel­lo liet kwe­ken door sla­ven op zijn plan­ta­ges. Onder­tus­sen wordt de plant nu over de hele wereld com­mer­ci­eel geteeld.

Coeur de boeuf
Coeur de boeuf

Is een tomaat groente of fruit?

De vraag die dik­wijls gesteld wordt: ‘Wat is een tomaat nu eigen­lijk’? Groen­te of fruit? Toma­ten wor­den bota­nisch gede­fi­ni­eerd als vruch­ten, fruit dus, omdat ze uit een bloem ont­staan en zaden bevat­ten. Toch wor­den ze in de keu­ken het vaakst als groen­te gebruikt. Het Hoog­ge­rechts­hof van de Ver­e­nig­de Sta­ten oor­deel­de in 1893 zelfs dat de tomaat als groen­te moet wor­den aan­ge­merkt op grond van zijn culi­nai­re toe­pas­sin­gen. Het is niet onge­woon dat culi­nai­re prak­tij­ken de gren­zen van weten­schap­pe­lij­ke defi­ni­ties van wat een vrucht of een groen­te is, doen ver­va­gen. Veel plan­ten die als groen­ten wor­den beschouwd, zijn eigen­lijk vruch­ten, en kun­nen dus bestem­peld wor­den als ‘fruit’! In alle opzich­ten zijn toma­ten bei­de. Als je met een boer of tuin­man praat, zijn het vruch­ten. Als je met een kok praat, zijn ze groen­te. Hoe dan ook, ze zijn een heer­lij­ke en voed­za­me aan­vul­ling in onze keu­ken en in ons eetpatroon.

Zijn tomaten gezond?

Toma­ten zijn een belang­rij­ke voe­dings­bron van het anti­oxi­dant lycopeen, dat in ver­band wordt gebracht met vele gezond­heids­voor­de­len. Het ver­min­derd het risi­co op hart­aan­doe­nin­gen en kan­ker. Lycopeen is een van de meest voor­ko­men­de plant­aar­di­ge ver­bin­din­gen in toma­ten. Het komt in de hoog­ste con­cen­tra­ties voor in toma­ten­pro­duc­ten, zoals ket­chup, sap, pas­ta en saus. 

Ze zijn ook een goe­de bron van vita­mi­ne C, kali­um, foli­um­zuur en vita­mi­ne K. Het water­ge­hal­te van de vrucht bedraagt onge­veer 95%. De ove­ri­ge 5% bestaat voor­na­me­lijk uit kool­hy­dra­ten en vezels. Ver­se toma­ten bevat­ten dus wei­nig kool­hy­dra­ten. Het kool­hy­draat­ge­hal­te bestaat voor­na­me­lijk uit enkel­vou­di­ge sui­kers en onop­los­ba­re vezels. 

Waar het op neerkomt

Toma­ten zijn sap­pig en zoet, zit­ten vol anti­oxi­dan­ten, en kun­nen hel­pen bij het bestrij­den van ver­schil­len­de ziek­ten. Ze zijn dus een waar­de­vol­le aan­vul­ling aan onze voeding!.

Gemid­del­de voe­dings­stof­fen van 100gr tomaat :

  • Calo­rie­ën: 18
  • Water: 95%
  • Eiwit: 0,9 gram
  • Kool­hy­dra­ten: 3,9 gram
  • Sui­ker: 2,6 gram
  • Vezels: 1,2 gram
  • Vet: 0,2 gram
Tomaat met vinaigrette en gesnipperde sjalot
Tomaat met vinai­gret­te en gesnip­per­de sjalot

Soorten.

Als we gaan uit­wei­den over de ver­schil­len­de soor­ten toma­ten dan zit­ten we in een straat­je zon­der ein­de. Meer dan 150 soor­ten zijn er te vin­den op het Euro­pe­se con­ti­nent. Ik som er enke­le op waar­van de mees­ten wel gekend zijn, en die je ook kan vin­den hier in België.

  • Roma­red — pruim­to­maat. Deze tomaat valt onder de roma-toma­ten, is zoet en heeft een medi­ter­raans karak­ter. Je kan ze best gebrui­ken in een toma­ten­saus of passata.
  • Coeur de boeuf - Een gro­te dik­ke­re vlees­to­maat met apar­te vorm en dik­ke rib­bels. Ze rijpt ook van bin­nen naar bui­ten. De tomaat leent zich goed voor sala­des of Car­p­ac­cio van tomaat. Bom­vol smaak!
  • Prin­ce-tomaat — Vlees­to­ma­ten. Een heel popu­lai­re tomaat. Komt in Bel­gië uit het toma­ten­as­sor­ti­ment van BelOrta.
  • Cher­ry tomaat — deze klei­ne­re tros­to­maat­jes win­nen enorm aan popu­la­ri­teit en zijn ver­krijg­baar in aller­lei soor­ten. Lemon­cher­ry (gele), sweet-lil­ly (BelOr­ta), San­to­ri­ni (uit Grie­ken­land), cher­rystar tomaat (BelOr­ta). Zeer geschikt als snoeptomaatjes.
  • Tij­ger­to­ma­ten — heeft een opval­lend streep­pa­troon, is wat don­ker­der van kleur en vas­ter van struc­tuur. Ze bevat veel vlees en is wat zoe­ter. Ide­aal uit ’t vuistje!
  • San Mar­za­no — Ita­li­aan­se glo­rie en mijn favo­riet! Deze tomaat is altijd een schot in de roos! Heer­lijk om sau­zen, gaz­pa­cho of sal­sa mee te maken. De Pomo­doro San Mar­za­no wordt door vele chef-koks gepre­zen als de bes­te in zijn soort en is een vari­ë­teit van pruim­to­ma­ten die wordt geteeld langs de oevers van de rivier ‘de Sar­no’ in de vrucht­ba­re vul­ka­ni­sche vlak­ten ten zui­den van de Ves­u­vi­us. Name­lijk in de pro­vin­cies Napels, Saler­no en Avel­li­no. San Mar­za­no staat bekend als “de koning onder de toma­ten”, is gemak­ke­lijk te pel­len en wordt geken­merkt door bij­na zaad­loos vrucht­vlees, een hel­der­ro­de kleur en een deli­ca­te, bit­ter­zoe­te smaak. Hoe­wel San Mar­za­no-toma­ten alge­meen wor­den gebruikt in een groot aan­tal gerech­ten, zijn ze aan­ge­we­zen als de eni­ge toma­ten­soort die mag wor­den gebruikt voor de ech­te Napo­li­taan­se piz­za. Het mag dui­de­lijk zijn dat deze tomaat boven­aan mijn lijst­je staat!
San Marzano tomaten!!

Tomaten bewaren.

Over het bewa­ren van toma­ten is al veel gezegd en geschre­ven. Toch is het vrij dui­de­lijk en sim­pel. Het best eet of gebruik je toma­ten vers! Dit wil dus zeg­gen (indien ze rijp zijn) onmid­del­lijk, of toch zo snel moge­lijk na aan­koop of oogst. 

Lokale aankoop

Koop je toma­ten bij een loka­le kwe­ker of oogst je ze zelf, dan kan je ze een dag of 3 gewoon op kamer­tem­pe­ra­tuur bewa­ren. Wat nog beter is… indien je een koe­le plaats hebt in je huis (bv een kel­der waar het fris­ser is, een wijn­kli­maat­kast, …) pro­beer ze dan daar te bewa­ren. Zo’n 12°C is ide­aal en zorgt ervoor dat je de vrucht tot een week kan bewa­ren. Natuur­lijk geldt hier opnieuw, ga je ze gebrui­ken, laat ze op kamer­tem­pe­ra­tuur komen!

Gekoeld

Wil je ze lan­ger hou­den, leg ze dan in de koel­kast! Indien je ze in de koel­kast plaatst blij­ven ze lan­ger houd­baar maar gaan ze smaak en tex­tuur­ver­lies heb­ben na een dag of 3. Moet je dit toch doen (wat bij velen het geval is), haal dan je toma­ten terug uit de koe­ling zodat ze terug op tem­pe­ra­tuur kun­nen komen alvo­rens je ermee aan de slag gaat. 

Let wel, toma­ten wor­den veel gekocht in super­mark­ten. Denk er dan aan dat de toma­ten die je daar aan­koopt waar­schijn­lijk al gekoeld ver­voerd zijn, en mis­schien ook al gekoeld zijn tij­dens hun pro­duc­tie­pro­ces. Hier is dan de regel : onmid­de­lijk gebruik, laat ze uit de koel­kast. Bewa­ren doe je ze in de koeling. 

Indien je ze al hebt ver­sne­den, pro­beer ze dan dezelf­de dag te con­su­me­ren, of zeker de dag nadien.

Tip : Indien je de toma­ten in je koel­kast bewaard, pro­beer ze dan geschei­den te hou­den van ande­re groen­ten. De vrucht pro­du­ceert name­lijk ethy­leen, een stof dat ande­re groen­ten snel­ler zal doen bederven.

Andere manieren om tomaten te bewaren.

Mits je de tomaat dus best zo vers moge­lijk gebruikt zijn er ook wel een aan­tal ande­re manie­ren om ze te bewa­ren of te verwerken.

Invriezen

Toma­ten kan je mak­ke­lijk invrie­zen om later te gebrui­ken voor saus, soep of stoof­scho­tels. Han­dig hier­bij is dat je dit ook zo kan doen zon­der ze eer­ste te blan­che­ren (wat voor vele ande­re groen­ten wel ‘een must’ is). In de vrie­zer (indien diep­ge­vro­ren, min­stens ‑18°C) kan je ze tot 6 maan­den bewa­ren. Heb je er al een saus van gemaakt, gemixt of ver­werkt als gerecht, laat ze dan niet lan­ger dan 3 maan­den in de vriezer.

Inmaken, verwerken of drogen.

Je kan de toma­ten ook zelf inma­ken, of ver­wer­ken tot bij­voor­beeld een pas­sa­ta. Dit is ide­aal als basis voor een toma­ten­saus of soep. Je kan ze dan bewa­ren in geste­ri­li­seer­de fles­sen of boka­len. Je kan het gerust tot zo’n 3 maan­den bewa­ren op een don­ke­re plek. Ook kan je ze dro­gen. We noe­men ze ook wel eens ‘zon­ge­droog­de toma­ten’, maar helaas is dit in ons kli­maat prak­tisch niet haal­baar (of toch? In een vol­gend ver­haal licht ik een tip van de sluier!). 

Maar niet getreurd, we kun­nen ze dro­gen in de oven of in een droogoven. 

Het gebruik…

Toma­ten zijn uni­ver­seel en we gebrui­ken ze op tal­lo­ze manie­ren. Ze zijn lek­ker ‘puur’, we vul­len ze op, ver­wer­ken ze in sala­des, maken er saus of soep mee. Pulp, pas­ta, blok­jes, poeder…je kan het zo gek niet beden­ken maar toma­ten wor­den ver­werkt in héél veel kook-gere­la­teer­de zaken. We eten ze als ont­bijt, als hoofd­ge­recht, uit het vuist­je, als snoep…en ja…ze wor­den soms zelfs gebruikt in des­serts en cock­tails. Hier­on­der geven we je alvast een voor­smaak­je van een paar gerech­ten die je in onze recep­ten­bun­del kan terugvinden. 

Recepten

Ook pro­be­ren! Tomaat als ontbijt!!!!

Ei met tomaat!

Ei met tomaat als ontbijt!

Ei met tomaat als ont­bijt! Een snel maar over­heer­lijk en voed­zaam ontbijt. 
5 from 2 votes
Prep Time 10 mins
Cook Time 10 mins
0 mins
Total Time 20 mins
Cour­se Ont­bijt
Cui­si­ne Bel­gisch, eiergerechten
Ser­vings 3 per­so­nen
Calo­ries 137 kcal

Ingrediënten
  

  • 3 stuks mid­del­gro­te tomaten
  • 2 el olijf­olie
  • 2–3 teen­tjes knof­look gesnip­perd, of gebruik een look­pers!
  • 1 stuk rode papri­ka
  • 1 tl zout
  • ½ tl sui­ker
  • ½ tl vers gema­len zwar­te peper
  • 3 el har­de kaas gruyé­re, emment­ha­ler, parm­e­gi­a­no, wat je maar verkiest.
  • 5 eie­ren.
  • wat Dil­le of een ander kruid wat je lek­ker vindt(peterselie, basi­li­cum, …opti­o­neel)

Instructies
 

Versnijd eerst al je groenten! Mice en place!

  • Snijd je toma­ten in blok­jes. (Indien je de pel van de tomaat niet graag hebt kan je de toma­ten ont­vel­len en dan in blok­jes snij­den = con­cas­se­ren, voor­zie dan wel een tomaat of 2 extra)
    3 stuks mid­del­gro­te tomaten
  • Ver­snip­per je knof­look­teen­tjes, op haal ze door een look­pers (dit is veel han­di­ger! Wij gebrui­ken al jaren de look­pers van oxo. Deze is super­han­dig en ste­vig!! Je kan de link hier­bo­ven terugvinden.)
    2–3 teen­tjes knoflook
  • Ver­snijd je papri­ka in blok­jes (brunoi­se).
    1 stuk rode paprika
  • Rasp je kaas met de kaas­rasp. (Of als je al gerasp­te kaas hebt hoeft dit niet natuurlijk.)
    3 el har­de kaas
  • Breek je eie­ren in kom­me­tjes. (dit is mak­ke­lij­ker om ze in de pan te gieten)
    5 eie­ren.
  • Snip­per je dil­le (of ande­re krui­den) alvast fijn.
    wat Dil­le

Maak je ei met tomaat.

  • Voeg 2 eet­le­pels olijf­olie toe aan je koe­ken­pan en zet op een mid­del­ma­tig vuur.
    2 el olijfolie
  • Fruit je knof­look aan in de pan voor een minuut of 2.
    2–3 teen­tjes knoflook
  • Voeg de papri­ka­blok­jes toe en laat mee bak­ken. Opnieuw een minuut of 2.
    1 stuk rode paprika
  • Voeg dan je toma­ten­blok­jes toe en laat sud­de­ren op een zacht vuur.
    3 stuks mid­del­gro­te tomaten
  • Voeg zout, sui­ker en peper toe.
    1 tl zout, 1/2 tl sui­ker, 1/2 tl vers gema­len zwar­te peper
  • Meng alles goed door met een spatel.
  • Laat zo’n 5 minuut­jes zacht sud­de­ren op het vuur.
  • Voeg 2 el van je gerasp­te kaas toe en roer om met je spatel.
    3 el har­de kaas
  • Laat opnieuw een minuut of 2 sudderen.
  • Voeg nu voor­zich­tig de 5 eie­ren toe aan je pan.
    5 eie­ren.
  • Kruid opnieuw met een beet­je zout.
    1 tl zout
  • En over­strooi nu met de rest van je gerasp­te kaas.
    3 el har­de kaas
  • Dek je pan af en laat zo’n 4 tot 5 minu­ten zacht­jes bakken.
  • Haal je pan van het vuur en bestrooi met de gesnip­per­de dil­le (of ande­re kruiden).
    wat Dil­le
  • Ser­veer met wat brood!
  • Sma­ke­lijk!

Video

Notities

 Ei met tomaat als ontbijt!

Zin in een goed, ste­vig en gezond ont­bijt?  Ei met tomaat en krui­den. Heerlijk!


TIPS EN INFO

  • Opge­let, dit recept zal enkel luk­ken indien je een dege­lij­ke non stick koek­pan gebruikt!!
  • Het staat je vrij om ande­re krui­ding te gebrui­ken! Heb je het graag wat pit­ti­ger, voeg dan wat tabas­co of sri­ra­cha toe aan je toma­ten. Of gebruik wat ore­ga­no voor een meer Zui­der­se smaak.
  • Wil je meer weten over de tomaat? Her­komst, berei­ding en bewa­ren! Klik hier!
Onze recep­ten­bun­del werd moge­lijk gemaakt door soft­wa­re van Boot­strap­ped Ventures.
Bootstrap Ventures
Boot­s­trap Ventures
Heb je dit recept zelf gepro­beerd? Of heb je een vraag of opmer­king over het recept? Laat dan een reac­tie ach­ter hier­on­der en beoor­deel het met wat sterren.
Mis­schien heb je zelf een recept met ei en tomaat? Of een vari­ant ervan? Wil je dit met ons en onze lezers delen? Voeg het dan hier toe!
HONGER NAAR MEER? Abon­neer je op onze nieuws­brief en volg ons op you­tu­beFacebook, Pin­te­rest en Inst­agram voor alle laat­ste updates.
Ei met tomaat! Altijd een goe­de com­bi­na­tie! Smakelijk!
Key­word ei met tomaat, eie­ren, ont­bijt, tomaat, tomatenblokjes
Dit recept delen op facebook?Ver­meld @liliesfood.be or tag #lilie­s­food!
Dit recept delen op Inst­agram?Ver­meld @liliesfood.be or tag #lilie­s­food!
Dit recept gepro­beerd?Laat ons weten hoe het was! 

Tot slot…

Het is bij­na zomer dus tijd voor heer­lijk rij­pe toma­ten. Ze beho­ren tot de meest gebruik­te groen­ten, en dat is niet voor niets. Ik hoop dat je na het lezen van dit ver­haal wat meer te weten geko­men bent over deze alles­kun­ner. Daar doen we het alles­zins voor! 

Ben je zelf ook een toma­ten­lief­heb­ber? Heb je zelf erva­rin­gen, vra­gen of opmer­kin­gen? Laat gerust een reac­tie ach­ter onder dit bericht. 

Vond je het leuk om te lezen? Beoor­deel het dan en geef ons dik­ke “like” en deel het bericht!

HONGER NAAR MEER? Abon­neer je hier­on­der op onze nieuws­brief en volg ons op Facebook, Pin­te­rest en Inst­agram voor alle laat­ste updates.

Tomaten…een top product! 

Geef een reactie

Recipe Rating




error: Deze inhoud is beschermd!