Wat zijn scampi?

Scampi is een term die in België en Nederland wordt gebruikt om enkele soorten garnalen en kreeftachtigen aan te duiden. Meestal worden hiermee reuzengarnalen uit Zuidoost-Azië bedoeld, zoals de “witpootgarnaal” (Vannamei), “black tiger” (tijgergarnaal) en de zoetwatergarnaal “Macrobrachium rosenbergii”. Het zijn grote, smakelijke garnalen met een stevige, vlezige textuur en een zoete, licht nootachtige smaak.

In België worden alle grote garnalen zonder kop ‘scampi’ genoemd en deze met kop ‘gamba’. Ze worden in de handel aangeboden in diepgevroren toestand en kunnen gepeld zijn of enkel nog de schalen van het uiteinde van de staart hebben (party scampi’s).

De Italiaanse benaming ‘scampi’ heeft geleid tot het gebruik van het stapelmeervoud ‘scampi’s’ in het Nederlands, maar beide meervoudsvormen zijn correct.

Is een scampi gezond?

Ja, scampi zijn gezond! Ze bevatten weinig vet en calorieën, wat betekent dat je zonder schuldgevoel kunt genieten van deze smakelijke garnalen.

Ze zijn een uitstekende bron van eiwitten, wat essentieel is voor de opbouw en het onderhoud van ons spierweefsel. Een portie van 100 gram scampi bevat ongeveer 20 gram eiwit, wat ongeveer een derde van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid is voor een volwassene.

Maar dat is niet alles.

Scampi zijn ook een goede bron van gezonde omega-3 vetzuren, die kunnen helpen bij het verminderen van ontstekingen in het lichaam en het verbeteren van de gezondheid van het hart. Omega-3 vetzuren staan er ook om bekend dat ze de hersenfunctie ondersteunen en kunnen helpen bij het verminderen van depressie en angst.

Ten slotte zijn scampi ook rijk aan verschillende vitaminen en mineralen, zoals vitamine B12, zink en selenium. Deze voedingsstoffen zijn belangrijk voor een goede werking van het immuunsysteem, de hersenen en het zenuwstelsel.

Wel moeten we opmerken dat we hier spreken over de scampi zelf. De manier waarop je ze gaat bereiden heeft natuurlijk een belangrijke invloed op hoeverre je scampi nog gezond te noemen is. Gebakken of gefrituurde scampi kunnen bijvoorbeeld véél hogere hoeveelheden vet en calorieën bevatten dan gegrilde of gestoomde scampi.

Desalniettemin … over het algemeen kunnen we scampi als een gezonde en voedzame keuze beschouwen.

Maten en gewichten.

Wanneer je nu scampi gaat aankopen dan wordt je al snel overrompeld door allerlei maten, gewichten en afkortingen die je op de verpakking en labels kan terugvinden. We proberen je een duidelijk overzicht te geven, zodat je hersens niet in de knoop slaan wanneer je volgende keer een zak scampi vast hebt.

Afkortingen en benamingen :

• HOSO : Head On Shell On. Deze garnalen worden in z’n geheel, rauw, met kop en schaal verkocht.
• HLSO (EASY PEEL) : Headless Shell Off Easy Peel, ook wel kort aangeduid als EP.  Dit zijn rauwe garnalen zonder kop, maar wel met pantser. Om het pellen na bereiding makkelijker te maken, is het pantser in de rug ingesneden.
• EP : Easy peel. Deze garnalen zijn rauw, ontdaan van hun darmkanaal en langs de rugzijde al ingesneden zodat ze makkelijk te pellen zijn.
• P&D : Peeled and Deveined. Rauwe, gepelde garnalen, waarbij de kop, staart en het darmkanaal al verwijderd zijn.
• CPDTO : Cooked Peeled Deveined Tail On. Deze garnalen met staart zijn gekookt, gepeld en ook het darmkanaal is al verwijderd.
• HOTOBP : Head On Tail On Body Peeled. Rauwe garnalen, met kop en staart, die wel ontdaan zijn van hun pantser.
• PUD : Peeled Undeveined. Rauwe, gepelde garnalen, ontdaan van kop en staart, maar het darmkanaal is nog niet verwijderd. (Denk aan onze Noordzeegarnalen)
• IQF : Individually Quality Frozen. Rauwe garnalen, individueel en los van elkaar ingevroren.
• FC: Frozen Count. Slaat op het aantal stuks in de maatvoering (zie hieronder). De garnalen worden geteld NA het proces van invriezen. Hierdoor zal de grootte van de garnaal na ontdooiing iets kleiner uitvallen.
• RC: Real Count. Slaat op het aantal stuks in de maatvoering (zie hieronder). Het aantal garnalen geteld VOOR het proces van invriezen. Dit zorgt ervoor dat je bij ontdooiing ook effectief de maat hebt die op het label van de zak scampi staat.

Maatvoering.

De maatvoering bij scampi (en ook Gamba) is altijd naar de hoeveelheid scampi per Britse pond. Héél juist omgerekend is dit dus 453,59 gram, maar om het makkelijk te houden, het aantal garnalen per 454gr.

De meest gebruikelijke scampi-maten die je bij ons tegenkomt zijn 31/40 – 26/30 – 16/20 – 13/15. Wat dus respectievelijk wil zeggen dat indien je bijvoorbeeld de maat 16/20 neemt, je 16 tot 20 stuks garnalen hebt per 454gr.

Maar…

Opgelet! Indien niet anders aangegeven is dit de “Frozen count” zoals dat heet. Bevroren geteld. Het netto gewicht en aantal van de ontdooide scampi zal lager liggen. Indien je zeker wil zijn dat het aantal stuks klopt met de maat die aangegeven is moet je zoeken naar de vermelding ‘Real Count’ op het verpakkingslabel (zie foto hierboven).

De uitzondering op de regel geldt hier voor de HOSO – garnalen. Deze maatvoering is anders want hier geldt een aanduiding van het aantal per kilogram. Staat op een verpakking vermeld ’31/40 HOSO’? Dan geeft dit aan dat een hoeveelheid van 1 kilogram 31 tot 40 onbewerkte garnalen zal bevatten.

Wat is het verschil tussen gambas en scampi?

Het wezenlijke verschil tussen gambas en scampi is eigenlijk ‘niets’. Beiden zijn zout of zoetwater – reuzengarnalen. Gamba’s worden verkocht met kop, scampi zonder, je koopt dus enkel de staart. Maar de benaming zegt niets over de soort garnaal. De garnalen die wij “scampi” noemen zijn altijd ingevoerd en gekweekt, meestal in kwekerijen uit Bangladesh (India) of Viëtnam, en ze worden enkel diepgevroren verkocht. Gambas worden nog wel bevist in delen van de Indische oceaan en Zuid-Oost Azië. De tijgergarnaal of “Penaeus monodon” is momenteel de meest verkochte garnaal hier in België. En nog een weetje ‘Gamba’ is eigenlijk gewoon het Spaanse woord voor garnaal.

Welke scampi’s kopen?

Welke scampi’s je koopt hangt af van je persoonlijke voorkeur. Maar we kunnen je wel een aantal richtlijnen geven die je kunnen helpen bij deze keuze. Scampi’s hebben lange tijd een negatieve bijklank gehad. Ook zijn er vele koks en chefs die met scampi niet aan de slag willen gaan. Een grote reden hiervoor is dat menig scampi gekweekt wordt door toevoeging van chemicaliën en antibiotica. Nu, het moet gezegd, in de afgelopen jaren is dit enorm verbeterd, wordt dit gecontroleerd en zijn er labels die helpen om het allemaal een beetje beter te maken.

Richtlijnen voor het kopen van scampi’s :

• Scampi zijn gekweekt en worden altijd diepgevroren ingevoerd. Koop ze dan ook diepgevroren en let er op dat ze goed verpakt zijn. Dit wil zeggen dat er zo weinig mogelijk ijskristallen zijn of vocht aanwezig is.
• Kijk na of ze duurzaam zijn geproduceerd. Het ASC-keurmerk geeft je hier een goed zicht op. Dit label staat voor “Aquaculture Stewardship Council” en geeft aan dat de scampi’s op een verantwoorde manier zijn gekweekt.
• Sommige scampi’s worden inderdaad behandeld met chemicaliën waardoor ze in omvang toenemen. Om te weten of dit zo is, lees je best het label met ingrediënten achteraan op de verpakking. Als er een aantal E-nummers, citraten, anti-oxidanten of polyfosfaten vermeld worden, gaat het om behandelde scampi’s. Dit wordt ook wel eens aangegeven door de afkorting STTP. Koop deze scampi’s liever niet. Ze zullen ook meer water bevatten waardoor ze niet mooi bakken, maar door het toegevoegde vocht eerder gaan koken.
• Bekijk altijd de aanduidingen en afkortingen op je verpakkingsetiket. Dit vertelt je veel!

Indien we vanuit Liliesfood je een persoonlijke aanbeveling mogen geven, zoek dan naar scampi met het ASC-label, maat 16/20, Easy Peel, Real count. Dan zit je altijd goed, voor welke bereiding je de scampi ook wil gaan gebruiken.

Wat meer over het ASC-keurmerk.

Het ASC-keurmerk is een onafhankelijk keurmerk voor duurzame aquacultuurproducten. Het is opgericht door het “Wereld Natuur Fonds” (WNF) en het “Initiatief Duurzame Handel” (IDH). Het label heeft als doel om duurzame aquacultuur te bevorderen en het milieu te beschermen.

Voor het verkrijgen van het ASC-keurmerk moeten producenten aan strenge criteria voldoen. Deze criteria hebben betrekking op verschillende aspecten van de aquacultuur, zoals watergebruik, dierenwelzijn, voedselveiligheid en sociale omstandigheden voor werknemers. Het keurmerk richt zich vooral op het verminderen van negatieve milieueffecten van de aquacultuur en het verbeteren van de sociale omstandigheden voor werknemers in de sector.

New kid in town.

De laatste jaren zien we ook een opmars in ons land van 2 garnaalsoorten die bij het grotere publiek wat minder bekend zijn. De “Gamberro rosso” en de Argentijnse garnalen (Pleoticus muelleri) ook “roze garnaal” genoemd.

Gamberro Rosso.

Gamberro Rosso is de Italiaanse naam voor de “rode gamba”. Deze gamba is een veelvoorkomende soort in de Middellandse Zee en staat bekend om zijn zoete, delicate smaak en zachte textuur. De rode gamba wordt vaak gevangen met speciale trawlers en vervolgens verkocht in vismarkten en viswinkels, meestal in levende of bevroren toestand. De gamba wordt veel gebruikt in de mediterraanse keuken en kan worden gekookt, gegrild, gebakken of gestoomd. Ze wordt vaak geserveerd met knoflook, olijfolie en peterselie en is een populaire keuze voor zeevruchtenschotels, paëlla en rijstgerechten. Topchef Sergio Herman heeft ze zelfs ooit bestempeld als “beste garnaal”. Dit door hun zoetere smaak en soepele structuur. Hij smaakt ze het liefst kort gebakken, of rauw in een tartaar of carpaccio.

De rode gamba heeft wel maar een kort seizoen en is daardoor beperkt verkrijgbaar. Het seizoen begint meestal in de late zomer en loopt door tot de herfst. Dit komt doordat de gamba zich voortplant in de warmere maanden en de populatie gedurende de rest van het jaar niet voldoende groot is om het hele jaar door beschikbaar te zijn. Tijdens deze periode zijn de garnalen vaak ook het meest betaalbaar, terwijl ze buiten het seizoen moeilijker te vinden en duurder kunnen zijn.

Mazara del Vallo

“Mazara del Vallo” is een stad in de provincie Trapani op Sicilië, Italië. De stad staat bekend om zijn visserij en is een belangrijke “hub” voor de vangst van de Gamberro Rosso in de Middellandse Zee. Mazara del Vallo is tevens ook de thuisbasis van een van de grootste vismarkten van Europa. Lokale vissers brengen dagelijks hun vangst van rode garnalen naar deze markt. De stad is ook de locatie van de jaarlijkse “Festa del Gambero Rosso”, een feest ter ere van de rode gamba, dat elk jaar in augustus wordt gehouden en vele bezoekers trekt. Door de rijke visserijtradities en de hoge kwaliteit van de rode gamba die in de wateren rond Mazara del Vallo wordt gevangen, heeft de stad een belangrijke plaats ingenomen in de internationale visgemeenschap en wordt het beschouwd als een belangrijk knooppunt voor de handel in de gamberro rosso.

Argentijnse garnalen (Pleoticus muelleri).

Deze garnaalsoort is afkomstig uit de koude wateren van de zuidelijke Atlantische Oceaan, voornamelijk voor de kust van Argentinië en Uruguay. De Argentijnse garnaal is een belangrijke soort in deze regio en staat bekend om zijn smaak en vlezigheid. De meeste Argentijnse garnalen worden in de handel aangeboden in bevroren toestand en worden gebruikt in verschillende gerechten, zoals pasta’s, salades en rijstgerechten. De Argentijnse garnaal wordt ook wel aangeduid als de “roze garnaal” vanwege zijn roze kleur.

Hoe scampi kuisen en pellen?

Het is niet zo moeilijk om scampi te kuisen en te pellen. We gaan er vanuit dat ze nog diepgevroren zijn wanneer je aan de klus begint.

• Stap 1: Leg de diepgevroren scampi in een mengkom en zet ze onder in wat koud tot lauw water (gebruik geen warm of heet water want dan ge je de garnalen al koken).
• Stap 2: Indien ze (zo goed als) ontdooit zijn maak je een ondiepe inkeping op de rug van de scampi met een scherp mesje en verwijder je het darmkanaal.
• Stap 3: Spoel dan de scampi nog even onder koud stromend water zodat alle vuil verwijderd is.
• Stap 4: Verwijder de schaal door deze voorzichtig af te pellen vanaf de staart, en laat ze uitlekken op wat keukenpapier.

Tip : De dag van vandaag maakt het men je al véél makkelijker indien je dit wenst. Je kan scampi aankopen waarvan de rugzijde is ingesneden en waarvan het darmkanaal al verwijderd is. Kijk op het etiket van de verpakking naar het label “Easy Peel” (EP). Dit scheelt je een hoop tijd en werk.

Scampi bakken.

Om scampi te bakken begin je alvast met geen voorgekookte scampi te kopen. Zorg voor diepgevroren, rauwe en ongepelde scampi! Kuis en pel ze zorgvuldig, verwijder ook het darmkanaal.

Hanteer dan deze vuistregels om scampi te bakken :

• Maak je scampi zo droog mogelijk! Vocht en bakken resulteert in “koken” en zal je een taai resultaat geven! Wanneer je scampi proper zijn dep ze dan met wat keukenpapier droog.
• Zorg voor een goede koekenpan of grillpan en maak deze heet voordat je de scampi bakt! Bak de garnalen in wat olijfolie of boter 2 tot 3 minuten aan elke zijde tot ze net gaar zijn. Laat ze bakken en beroer ze niet al te veel in je pan! Wil je ze grillen? Marineer ze dan op voorhand met wat kruiden en olie naar keuze. Dit is voldoende om zonder extra vetstof je scampi te grillen.
• Bak niet teveel scampi tegelijkertijd! Indien je je koekenpan te vol gaat leggen zal het vocht wat uit de garnalen komt er opnieuw voor zorgen dat ze koken i.p.v. te bakken. Ook zal je pan sneller afkoelen hierdoor. Zo krijg je taaie scampi!
• Indien ze gebakken zijn, haal ze dan ook uit de pan. Zo garen ze niet verder.
• Wanneer je ze wil verwerken in een saus, voeg dan de gebakken scampi pas toe wanneer je saus klaar is! Reden hiervoor is idem aan het vorige! Ze garen verder door de warmte, overkook ze niet!

Scampi bakken op deze manier zal ervoor zorgen dat je altijd lekkere en memorabele gerechten op tafel zal zetten!

Scampi gerechten.

Scampi’s zijn erg veelzijdig en kunnen op veel verschillende manieren worden bereid. Ze kunnen worden gegrild, gebakken, gefrituurd, gestoomd, gekookt en zelfs rauw worden gegeten. We vinden ze terug in pastagerechten, salades, soepen, curry’s en als bijgerecht bij een hoofdmaaltijd. Hun milde en zoete smaak maakt het gemakkelijk om verschillende smaken en kruiden te combineren en te experimenteren met verschillende recepten. Bovendien, en zoals we al aangegeven hebben, zijn ze een gezonde bron van eiwitten en voedingsstoffen, waardoor het een populaire keuze is voor een gezonde maaltijd.

Gekende scampi gerechten zijn onder andere ‘scampi curry’, ‘scampi look’ en ‘scampi diabolique’, maar ook in risotto, paëlla en gefrituurd in tempura deeg vinden we ze terug. “Scampi fritti’ met huisgemaakte tartaarsaus, wie lust dat niet? Het mag duidelijk zijn dat deze garnalen immens populair zijn en gesmaakt door velen!

Hieronder kan je alvast vinden hoe wij “Scampi Diabolique” maken. Met een twist, niet klassiek, zonder room en pittig.

Onze receptenbundel wordt binnenkort aangevuld met andere scampi gerechten.

Tot Slot…

In deze blogpost hebben we geleerd dat scampi’s niet alleen heerlijk zijn, maar ook zeer veelzijdig en gemakkelijk te bereiden. We hebben ontdekt welke soorten scampi er zijn en hoe je ze het beste kan kiezen, kuisen en pellen. Daarnaast hebben we geleerd over duurzaamheidsaspecten van de scampi industrie, waaronder de rol van keurmerken zoals ASC-keurmerk. Er zijn ontelbare manieren om scampi’s te bereiden, van klassieke gerechten tot moderne fusion creaties. Kortom, scampi’s zijn een heerlijke en veelzijdige optie voor elke liefhebber van zeevruchten. We hopen erop dat je na het lezen van dit artikel een betere kijk hebt gekregen over de ‘Scampi’. Daar doen we het alleszins voor.

Heb je vragen of reacties? Die kan je onder dit bericht nalaten of contacteer ons. Indien we kunnen helpen doen we dit graag!

Vond je ons verhaal de moeite om te lezen? Geef ons dan een duwtje in de rug door het de delen en een reactie achter te laten.

Een “eigen” recept toevoegen aan onze receptenbundel? Dat hebben we graag! Klik hier!

HONGER NAAR MEER? Abonneer je hieronder op onze nieuwsbrief en volg ons op YouTube, TikTok, Facebook, Pinterest en Instagram voor alle laatste updates.

DISCLOSURE: Sommige van de links hier zijn affiliate links. Deze helpen ons bij het maken en onderhouden van onze website en sociale kanalen. Voor meer info kan u alles nalezen op onze affiliate disclosure pagina. (Het komt er op neer dat moest je als lezer beslissen om via onze link een aankoop te doen dan krijgen wij een kleine commissie van je aankoop. Voor ons een wereld van verschil om onze website up to date en veilig te houden alsook verder te ontwikkelen. Voor U als lezer/koper blijft alles hetzelfde. We zijn je alleszins dankbaar! )