Liebig kennen we allemaal .
Bouillons, bouillonblokjes en kant en klare soepen. Snel en gemakkelijk. Zelf gebruik ik ze ook…
Toch moet ik zeggen dat ik voorstander ben om zelf je eigen fond en bouillon te maken, maar ik geef ook grif toe dat het echt wel handig is om bouillonblokjes in huis te hebben. Het fijne eraan is dat je er ook meer mee kan doen doen jezelf denkt. Ik ga er wat dieper op in.
De geschiedenis van Liebig
We schrijven 1847…
Dit was het jaar dat Justus von Liebig een geconcentreerd rundvleesextract ontwikkelde in de hoop een goedkoop en voedzaam vleesvervangingsmiddel te kunnen aanbieden voor wie zich het echte vlees niet kon veroorloven. “Extractum carnis Liebig” genaamd.
Op zijn 21ste was Justus professor aan de universiteit, hoewel hij op school als “hopeloos en nutteloos” werd bestempeld. Hij werd een van de belangrijkste scheikundigen van zijn tijd, dus zijn werk met vleesextracten stond laag op zijn lijst van wetenschappelijke prestaties. Maar het proces dat hij in 1847 uitvond om het goede in rundvlees te extraheren en te concentreren, leidde tot het beroemde “Oxo-blokje”.
Toch heeft Oxo het bijna nooit tot de grote klasse geschopt. Liebigs vleesextract, zoals het oorspronkelijk werd genoemd, was duur om te produceren en werd meestal alleen aan rijke huishoudens verkocht.
Maar Liebig was er zeker van dat het gebruikt kon worden om de gezondheid van de minderbedeelden te verbeteren. Hij beloofde zijn proces te onthullen aan een ondernemer die bereid was het extract in grote hoeveelheden te produceren volgens zijn hoge normen.
George Giebert — partner van Liebig
Die succesvolle ondernemer bleek George Giebert te zijn, een Belgische ingenieur die toen in Uruguay werkte. Giebert had runderkarkassen zien wegrotten in Fray Bentos — een stad die later in verband werd gebracht met corned beef. De runderen werden geslacht voor hun huiden, die werden gebruikt om schoenen te maken. Giebert zag dat de ongewenste karkassen konden worden gebruikt om vleesextract te maken voor de export. In 1865 had hij genoeg geld om de “Liebig — Extract of Meat Company” op te richten. De handel floreerde, en uiteindelijk kon hij zijn eigen ranches kopen.
Het Liebig imperium werd verder uitgebouwd.
Het product kreeg al snel invloedrijke steun. Florence Nightingale zei dat het “van onschatbare waarde” was bij de verzorging van zieke en gewonde soldaten op de Krim.
Het vleesextract kreeg uiteindelijk in 1899 de naam Oxo. De naam kwam van de letters die de havenarbeiders op de kratten schreven om de partijen vleesextract te onderscheiden van corned beef. In de jaren 1920 kocht de Liebig Extract of Meat Company een voormalig postkantoor aan de zuidoever van de Theems in Londen en transformeerde het in de verlichte Oxo Tower. De toren, die eind jaren zeventig met sloop werd bedreigd, werd in 1984 omgebouwd tot appartementen en werkplaatsen, met een restaurant op de top.
Oxo werd oorspronkelijk geleverd als een vloeistof in potten. Een technische doorbraak aan het begin van de 20e eeuw leidde tot het Liebig bouillonblokje. De blokjes, met de hand verpakt en verkocht voor een penny per stuk, verschenen in 1910 in opvallende rode kartonnen dozen.
Vandaag de dag wordt er geschat dat in 75% van de huishoudens in Europa bouillonblokjes gebruikt worden. 1 op de 6 warme maaltijden zouden met bouillonblokjes bereid worden. Dat kan tellen! We kunnen dus wel zeggen dat Liebig zijn werk niet voor niets is geweest!
Liebig bouillon in onze keuken…
Rundvlees, kip, schapenvlees, groenten, garnalen of saffraan: in de vier windstreken is het bouillonblokje in alle smaken verkrijgbaar en wordt het in miljoenen exemplaren verkocht. Het is de gemene deler van een industriële keuken die rijk is aan smaakversterkers.
En ja, tegenwoordig worden deze alom afgekeurd. Het bouillonblokje van Liebig heeft soms een slechte reputatie, en zou ons bijna doen vergeten dat het gouden blokje oorspronkelijk de vrucht was van een droom! Het grootste aantal mensen voeden tegen een lagere prijs (zoals je hierboven kon lezen). Hieronder kan je nog eens naar het verhaal luisteren van Justus Liebig.
Zelf zal ik altijd de voorkeur geven om zelf m’n bouillon, fond of fumet te maken. Maar in onze huidige maatschappij is het ook niet altijd evident om tijd te vinden om dit te doen. Laten we eerlijk zijn, indien je een bruine fond of rundsfond wil bereiden dan mag je toch wel wat tijd uittrekken. Daarom, ook ik ben blij dat we Liebig bouillon in onze keuken hebben.
De meest voor de hand liggende zijn kip, rund en groenten bouillonblokjes. En het is aangegeven om 1 blokje per 1/2L water te gebruiken indien je ze gebruikt om snel een bouillon te maken.
Ook zoutarme bouillonblokjes en vetarme bouillonblokjes zijn niet meer weg te denken in het gamma.
Kippebouillonblokjes vs zelfgemaakte kippenbouillon
Ok, ik wou zelf een experiment doen…
Ik heb een grote pot Liebig kippenbouillonblokjes aangekocht voor 9,81€. Deze pot bevat 66 blokjes en is dus goed voor 33 liter kippenbouillon (dat is een aardige hoeveelheid bouillon!!).
Ook heb ik met wat kipresten en een karkas van een braadkip zelf een kippenbouillon gemaakt volgens mijn eigen recept. De groenten die ik hiervoor gebruikt heb had ik nog op voorraad. Een wortel, wat selder, prei, 2 uien, kruidnagel, peperbollen en een kruidentuil.
Goed, het is vrij snel duidelijk dat de Liebig blokjes goedkoper zijn in aankoop vergeleken met de hoeveelheid bouillon die je ermee kan maken. Ik had zo’n 3 L kippenbouillon van mijn eigen maaksel. Met de blokjes maak je het tienvoudige. Voor de prijs moet ik het dus niet doen!
De smaak
Ik heb mijn eigen bouillon twee uur gekookt, zodat hij echt gecondenseerd werd. Het resultaat was een zeer smaakvolle bouillon, zodat ik er onmiddellijk mijn ‘zuppa di tagliolini e polo’ mee gemaakt heb. De bouillon verrijkte de smaak van de soep waar ik hem uiteindelijk in gebruikte, en hetzelfde zou gelden voor een risotto of een stoofschotel. De in de winkel gekochte bouillon daarentegen was erg zout, zelfs naar mijn natriumminnende maatstaven, en smaakte niet zo natuurlijk.
Tip:
Stem de ingrediënten van je bouillon af op hoe hij uiteindelijk gebruikt gaat worden — voeg rozemarijn toe als je hem in Italiaanse gerechten gaat gebruiken, of wat citroengras, koriandersteeltjes en een hele peper als hij bijvoorbeeld als basis voor noodles gaat dienen. Doe dit indien je verse bouillon maakt, maar doe dit ook als je de Liebig versie gebruikt.
Mijn oordeel
In de winkel gekochte bouillon zal in principe altijd winnen op het gebied van gemak en prijs — 66 bouillonblokjes leveren veel vloeistof op, terwijl mijn bouillon maar ongeveer 3 liter was. Ik blijf er ook bij dat bouillonblokjes een van de beste culinaire uitvindingen ooit zijn. Het gemak is één, maar ook de makkelijke opslag en enorm lange houdbaarheid zijn zeker een voordeel!.
Maar toch…een zelfgemaakte versie is zoveel voedzamer en puur. De fijnere smaak en de voldoening van zelf iets te creëren. Dus om die reden zou ik zeggen..combineer!
Indien je de tijd er voor hebt probeer dan zelf je bouillon te trekken, maar zorg ook altijd voor een voorraad Liebig blokjes in je keukenkast. Ook al is het maar omdat je de blokjes ook anders kan gebruiken…
Liebig bouillonblokjes anders gebruiken
Zoals ik al zei, je kan de gekende bouillonblokjes ook gebruiken als een kruidenpasta! Je zal versteld staan van de mogelijkheden die je hebt. Doe een bouillonblokje in een mengkommetje, giet er een geut goede olie (olijf, arachide, druivenpit, … naargelang je bereiding)bij en meng dit alles tot een kruidenpasta. Voeg eventueel andere kruiden toe en meng alles goed door (Curry, paprika, peper, kurkuma, …) Gebruik nu deze pasta om je vlees, kip of vis mee te kruiden. Wrijf er de bovenzijde mee in, en wanneer je het product in de pan legt, dan smeer je de andere zijde ook in met de pasta. Dit geeft je vis, vlees of kip zoveel smaak.
Marco Pierre White, één van de grootste chefs van afgelopen decennia, heeft dit principe van kruiden een tijd geleden al aan de man gebracht. Zij het wel voor Knorr, de andere bekende fabrikant van bouillons, soepen en smaakmakers . Hiervoor kreeg hij wel aardig wat kritiek, maar toegeven..de techniek werkt wel. Het smaakt ook nog eens goed, en smaak daar doen we het toch voor? Probeer het zelf..en ervaar hoe de uitvinding van Liebig jou kan helpen om gerechten op tafel de zetten waarbij iedereen gaat watertanden.
Hieronder kan je een recept zien van Marco dat hij maakt met een bouillonblokje als basiskruiding.
Tot slot
Alles heeft z’n voor en nadelen. Maar in al de jaren dat ik zelf in de keuken heb doorgebracht hebben geconcentreerde bouillons, bouillonblokjes en pasta’s me zeker geholpen met lekkere gerechten op tafel te zetten. We mogen Justus Liebig dankbaar zijn dat hij ooit de moeite nam om ons zijn rundvleesextract kenbaar te maken.
Heb je vragen? Of ben je zelf al aan de slag gegaan? Reacties zijn altijd welkom onder de pagina. Een beoordeling vinden we altijd fijn!
HONGER NAAR MEER? Abonneer je op onze nieuwsbrief en volg ons op Facebook, Pinterest en Instagram voor alle laatste updates.
Liebig…gebruik het indien de tijd schaars is en de nood naar smaak hoog. Maar verloochen nooit je eigen kookkunsten!
Liliesfood
We zijn een gezin, opgegroeid in een leefwereld waar eten en drinken altijd een hoofdrol heeft gespeeld. Als “een rode draad” heeft zich dit tot op vandaag doorheen ons leven geweven.
