Liebig bouillonblokjes…als tijd schaars is en de nood naar smaak hoog!

Lie­big ken­nen we allemaal . 

Bouil­lons, bouil­lon­blok­jes en kant en kla­re soe­pen. Snel en gemak­ke­lijk. Zelf gebruik ik ze ook…

Toch moet ik zeg­gen dat ik voor­stan­der ben om zelf je eigen fond en bouil­lon te maken, maar ik geef ook grif toe dat het echt wel han­dig is om bouil­lon­blok­jes in huis te heb­ben. Het fij­ne eraan is dat je er ook meer mee kan doen doen jezelf denkt. Ik ga er wat die­per op in.

Liebig - Bouillonblokje
Lie­big — Bouillonblokje

De geschiedenis van Liebig

We schrij­ven 1847…

Dit was het jaar dat Jus­tus von Lie­big een gecon­cen­treerd rund­vlees­ex­tract ont­wik­kel­de in de hoop een goed­koop en voed­zaam vlees­ver­van­gings­mid­del te kun­nen aan­bie­den voor wie zich het ech­te vlees niet kon ver­oor­lo­ven. “Extrac­tum car­nis Lie­big” genaamd. 

Op zijn 21ste was Jus­tus pro­fes­sor aan de uni­ver­si­teit, hoe­wel hij op school als “hope­loos en nut­te­loos” werd bestem­peld. Hij werd een van de belang­rijk­ste schei­kun­di­gen van zijn tijd, dus zijn werk met vlees­ex­trac­ten stond laag op zijn lijst van weten­schap­pe­lij­ke pres­ta­ties. Maar het pro­ces dat hij in 1847 uit­vond om het goe­de in rund­vlees te extra­he­ren en te con­cen­tre­ren, leid­de tot het beroem­de “Oxo-blok­je”.

Toch heeft Oxo het bij­na nooit tot de gro­te klas­se geschopt. Lie­bigs vlees­ex­tract, zoals het oor­spron­ke­lijk werd genoemd, was duur om te pro­du­ce­ren en werd meest­al alleen aan rij­ke huis­hou­dens verkocht.

Maar Lie­big was er zeker van dat het gebruikt kon wor­den om de gezond­heid van de min­der­be­deel­den te ver­be­te­ren. Hij beloof­de zijn pro­ces te ont­hul­len aan een onder­ne­mer die bereid was het extract in gro­te hoe­veel­he­den te pro­du­ce­ren vol­gens zijn hoge normen.

Justus Liebig
Jus­tus Liebig

George Giebert — partner van Liebig

Die suc­ces­vol­le onder­ne­mer bleek Geor­ge Gie­bert te zijn, een Bel­gi­sche inge­ni­eur die toen in Urugu­ay werk­te. Gie­bert had run­der­kar­kas­sen zien weg­rot­ten in Fray Ben­tos — een stad die later in ver­band werd gebracht met cor­ned beef. De run­de­ren wer­den geslacht voor hun hui­den, die wer­den gebruikt om schoe­nen te maken. Gie­bert zag dat de onge­wens­te kar­kas­sen kon­den wor­den gebruikt om vlees­ex­tract te maken voor de export. In 1865 had hij genoeg geld om de “Lie­big — Extract of Meat Com­pa­ny” op te rich­ten. De han­del flo­reer­de, en uit­ein­de­lijk kon hij zijn eigen ran­ches kopen.

Het Liebig imperium werd verder uitgebouwd.

Het pro­duct kreeg al snel invloed­rij­ke steun. Flo­ren­ce Nigh­ting­a­le zei dat het “van onschat­ba­re waar­de” was bij de ver­zor­ging van zie­ke en gewon­de sol­da­ten op de Krim.

Het vlees­ex­tract kreeg uit­ein­de­lijk in 1899 de naam Oxo. De naam kwam van de let­ters die de haven­ar­bei­ders op de krat­ten schre­ven om de par­tij­en vlees­ex­tract te onder­schei­den van cor­ned beef. In de jaren 1920 kocht de Lie­big Extract of Meat Com­pa­ny een voor­ma­lig post­kan­toor aan de zuid­oe­ver van de Theems in Lon­den en trans­for­meer­de het in de ver­lich­te Oxo Tower. De toren, die eind jaren zeven­tig met sloop werd bedreigd, werd in 1984 omge­bouwd tot appar­te­men­ten en werk­plaat­sen, met een res­tau­rant op de top.

Oxo werd oor­spron­ke­lijk gele­verd als een vloei­stof in pot­ten. Een tech­ni­sche door­braak aan het begin van de 20e eeuw leid­de tot het Lie­big bouil­lon­blok­je. De blok­jes, met de hand ver­pakt en ver­kocht voor een pen­ny per stuk, ver­sche­nen in 1910 in opval­len­de rode kar­ton­nen dozen.

Van­daag de dag wordt er geschat dat in 75% van de huis­hou­dens in Euro­pa bouil­lon­blok­jes gebruikt wor­den. 1 op de 6 war­me maal­tij­den zou­den met bouil­lon­blok­jes bereid wor­den. Dat kan tel­len! We kun­nen dus wel zeg­gen dat Lie­big zijn werk niet voor niets is geweest!

Liebig - oxo tower
Lie­big — oxo tower

Liebig bouillon in onze keuken…

Rund­vlees, kip, scha­pen­vlees, groen­ten, gar­na­len of saf­fraan: in de vier wind­stre­ken is het bouil­lon­blok­je in alle sma­ken ver­krijg­baar en wordt het in mil­joe­nen exem­pla­ren ver­kocht. Het is de geme­ne deler van een indu­stri­ë­le keu­ken die rijk is aan smaakversterkers. 

En ja, tegen­woor­dig wor­den deze alom afge­keurd. Het bouil­lon­blok­je van Lie­big heeft soms een slech­te repu­ta­tie, en zou ons bij­na doen ver­ge­ten dat het gou­den blok­je oor­spron­ke­lijk de vrucht was van een droom! Het groot­ste aan­tal men­sen voe­den tegen een lage­re prijs (zoals je hier­bo­ven kon lezen). Hier­on­der kan je nog eens naar het ver­haal luis­te­ren van Jus­tus Liebig.

Het ont­staan van Lie­big bouillonblokjes

Zelf zal ik altijd de voor­keur geven om zelf m’n bouil­lon, fond of fumet te maken. Maar in onze hui­di­ge maat­schap­pij is het ook niet altijd evi­dent om tijd te vin­den om dit te doen. Laten we eer­lijk zijn, indien je een brui­ne fond of runds­fond wil berei­den dan mag je toch wel wat tijd uit­trek­ken. Daar­om, ook ik ben blij dat we Lie­big bouil­lon in onze keu­ken hebben.

De meest voor de hand lig­gen­de zijn kip, rund en groen­ten bouil­lon­blok­jes. En het is aan­ge­ge­ven om 1 blok­je per 1/2L water te gebrui­ken indien je ze gebruikt om snel een bouil­lon te maken.

Ook zout­ar­me bouil­lon­blok­jes en vet­ar­me bouil­lon­blok­jes zijn niet meer weg te den­ken in het gamma.

Kippebouillonblokjes vs zelfgemaakte kippenbouillon

Ok, ik wou zelf een expe­ri­ment doen…

Ik heb een gro­te pot Lie­big kip­pen­bouil­lon­blok­jes aan­ge­kocht voor 9,81€. Deze pot bevat 66 blok­jes en is dus goed voor 33 liter kip­pen­bouil­lon (dat is een aar­di­ge hoe­veel­heid bouillon!!). 

Ook heb ik met wat kipres­ten en een kar­kas van een braad­kip zelf een kip­pen­bouil­lon gemaakt vol­gens mijn eigen recept. De groen­ten die ik hier­voor gebruikt heb had ik nog op voor­raad. Een wor­tel, wat sel­der, prei, 2 uien, kruid­na­gel, peper­bol­len en een krui­den­tuil.

Goed, het is vrij snel dui­de­lijk dat de Lie­big blok­jes goed­ko­per zijn in aan­koop ver­ge­le­ken met de hoe­veel­heid bouil­lon die je ermee kan maken. Ik had zo’n 3 L kip­pen­bouil­lon van mijn eigen maak­sel. Met de blok­jes maak je het tien­vou­di­ge. Voor de prijs moet ik het dus niet doen!

De smaak

Ik heb mijn eigen bouil­lon twee uur gekookt, zodat hij echt gecon­den­seerd werd. Het resul­taat was een zeer smaak­vol­le bouil­lon, zodat ik er onmid­del­lijk mijn ‘zup­pa di tagli­o­li­ni e polo’ mee gemaakt heb. De bouil­lon ver­rijk­te de smaak van de soep waar ik hem uit­ein­de­lijk in gebruik­te, en het­zelf­de zou gel­den voor een risot­to of een stoof­scho­tel. De in de win­kel gekoch­te bouil­lon daar­en­te­gen was erg zout, zelfs naar mijn natri­um­min­nen­de maat­sta­ven, en smaak­te niet zo natuurlijk.

zuppa di tagliolini e pollo
zup­pa di tagli­o­li­ni e pollo
Tip:

Stem de ingre­di­ën­ten van je bouil­lon af op hoe hij uit­ein­de­lijk gebruikt gaat wor­den — voeg roze­ma­rijn toe als je hem in Ita­li­aan­se gerech­ten gaat gebrui­ken, of wat citroen­gras, kori­an­der­steel­tjes en een hele peper als hij bij­voor­beeld als basis voor nood­les gaat die­nen. Doe dit indien je ver­se bouil­lon maakt, maar doe dit ook als je de Lie­big ver­sie gebruikt.

Mijn oordeel

In de win­kel gekoch­te bouil­lon zal in prin­ci­pe altijd win­nen op het gebied van gemak en prijs — 66 bouil­lon­blok­jes leve­ren veel vloei­stof op, ter­wijl mijn bouil­lon maar onge­veer 3 liter was. Ik blijf er ook bij dat bouil­lon­blok­jes een van de bes­te culi­nai­re uit­vin­din­gen ooit zijn. Het gemak is één, maar ook de mak­ke­lij­ke opslag en enorm lan­ge houd­baar­heid zijn zeker een voordeel!. 

Maar toch…een zelf­ge­maak­te ver­sie is zoveel voed­za­mer en puur. De fij­ne­re smaak en de vol­doe­ning van zelf iets te cre­ë­ren. Dus om die reden zou ik zeggen..combineer!

Indien je de tijd er voor hebt pro­beer dan zelf je bouil­lon te trek­ken, maar zorg ook altijd voor een voor­raad Lie­big blok­jes in je keu­ken­kast. Ook al is het maar omdat je de blok­jes ook anders kan gebruiken…

Liebig bouillonblokjes anders gebruiken

Zoals ik al zei, je kan de geken­de bouil­lon­blok­jes ook gebrui­ken als een krui­den­pas­ta! Je zal ver­steld staan van de moge­lijk­he­den die je hebt. Doe een bouil­lon­blok­je in een meng­kom­me­tje, giet er een geut goe­de olie (olijf, ara­chi­de, drui­ven­pit, … naar­ge­lang je bereiding)bij en meng dit alles tot een krui­den­pas­ta. Voeg even­tu­eel ande­re krui­den toe en meng alles goed door (Cur­ry, papri­ka, peper, kur­ku­ma, …) Gebruik nu deze pas­ta om je vlees, kip of vis mee te krui­den. Wrijf er de boven­zij­de mee in, en wan­neer je het pro­duct in de pan legt, dan smeer je de ande­re zij­de ook in met de pas­ta. Dit geeft je vis, vlees of kip zoveel smaak.

Mar­co Pier­re Whi­te, één van de groot­ste chefs van afge­lo­pen decen­nia, heeft dit prin­ci­pe van krui­den een tijd gele­den al aan de man gebracht. Zij het wel voor Knorr, de ande­re beken­de fabri­kant van bouil­lons, soe­pen en smaak­ma­kers . Hier­voor kreeg hij wel aar­dig wat kri­tiek, maar toegeven..de tech­niek werkt wel. Het smaakt ook nog eens goed, en smaak daar doen we het toch voor? Pro­beer het zelf..en ervaar hoe de uit­vin­ding van Lie­big jou kan hel­pen om gerech­ten op tafel de zet­ten waar­bij ieder­een gaat watertanden.

Hier­on­der kan je een recept zien van Mar­co dat hij maakt met een bouil­lon­blok­je als basiskruiding.

Recept met bouil­lon­blok­je door Mar­co Pier­re White.

Tot slot

Alles heeft z’n voor en nade­len. Maar in al de jaren dat ik zelf in de keu­ken heb door­ge­bracht heb­ben gecon­cen­treer­de bouil­lons, bouil­lon­blok­jes en pasta’s me zeker gehol­pen met lek­ke­re gerech­ten op tafel te zet­ten. We mogen Jus­tus Lie­big dank­baar zijn dat hij ooit de moei­te nam om ons zijn rund­vlees­ex­tract ken­baar te maken.

Heb je vra­gen? Of ben je zelf al aan de slag gegaan? Reac­ties zijn altijd wel­kom onder de pagi­na. Een beoor­de­ling vin­den we altijd fijn! 

HONGER NAAR MEER? Abon­neer je op onze nieuws­brief en volg ons op Facebook, Pin­te­rest en Inst­agram voor alle laat­ste updates.

Liebig…gebruik het indien de tijd schaars is en de nood naar smaak hoog. Maar ver­loo­chen nooit je eigen kookkunsten!

Liliesfood - Wie zijn we?
Liliesfood

We zijn een gezin, opge­groeid in een leef­we­reld waar eten en drin­ken altijd een hoofd­rol heeft gespeeld. Als “een rode draad” heeft zich dit tot op van­daag door­heen ons leven geweven.

Geef een reactie

error: Deze inhoud is beschermd!