Gehaktschotel “parmentier”, verzamelnaam voor allerhande ovenschotels die we de dag van vandaag allemaal kennen. Snel, makkelijk en puur ‘comfortfood’.
Een traditionele ovenschotel zoals we ze in België en Nederland kennen is opgebouwd uit een laag goudbruin gebakken gehakt (gekapt), een laagje groenten dat licht overgoten wordt met saus, een laag smeuïge aardappelpuree, en dit wordt dan afgewerkt met een laag kaas die we gratineren onder de grill.
Hachis parmentier, shepherd’s pie, gratin, hete bliksem, moussaka …. noem maar op. Allemaal kunnen we ze onderverdelen onder dezelfde ‘noemer’.
Thuis hadden we onze eigen ovenschotel, en ons moeder noemde deze ‘filosoof’. Als ik er aan denk loopt het water me in de mond! En ik moet zeggen, onze eigen dochters lusten er ook wel pap van!
De oorsprong van gehaktschotel “parmentier”.
Parmentier komt van het Frans, en slaat eigenlijk op ‘aardappelbereidingen’.
Aardappelen zijn nu een integraal onderdeel van de Europese keuken. Maar dat was vroeger wel anders. Er was veel weerstand tegen aardappelen. Zo werd ooit zelfs gedacht dat de planten giftig waren.
We werpen een blik in het verleden.
Geschiedenis.
In de 19e eeuw verwierp zelfs de beroemde filosoof Nietzsche aardappelen omdat hij geloofde dat aardappelen tot het drinken van alcohol zouden leiden.
Frederik de Grote, de heerser van Duitsland, moest in 1756 een aardappelorder uitvaardigen om zijn volk aardappelen te laten eten.
Zelfs in Rusland was er weerstand tegen aardappelen. De fundamentalistisch-orthodoxe kerk geloofde dat deze plant demonisch was omdat het niet in de Bijbel werd genoemd.
De situatie was vergelijkbaar in Frankrijk. Aardappelen werden alleen als diervoeder beschouwd. Het was niet bedoeld voor menselijke consumptie, omdat het eten van deze “giftige planten”, lepra kon veroorzaken. Daarom werd van 1748 tot 1772 in Frankrijk een wet afgedwongen die de aardappelteelt verbood.
Antoine-Augustine Parmentier.
Toch waren er mensen in Frankrijk die het gebruik van de aardappel aanmoedigden. De Franse agronoom en militair apotheker Antoine-Augustine Parmentier bijvoorbeeld.
In de hongersnood die Frankrijk kende in de jaren 1769 en 1770 was het parmentier die de aardappel promootte. Hij had behoorlijk wat tegenwerking, maar met het oog op een nieuwe dreigende hongersnood, besloot de Franse bevolking eindelijk om de aardappel écht te omarmen.
Tijdens de Zevenjarige Oorlog werd legerarts Parmentier, samen met andere Franse soldaten, gevangengenomen door de Pruisen. Tijdens zijn gevangenschap kregen zij twee weken lang alleen maar aardappelen te eten.
Tot Parmentiers grote verbazing wisten de meeste krijgsgevangenen te overleven. Later zou hij beweren dat de aardappel hen in deze lastige periode had gered.
Parmentier overleed op 13 december 1813, werd 76 jaar oud en kreeg meerdere onderscheidingen voor zijn werk.
Hij ligt begraven op de bekende begraafplaats Père-Lachaise, en in Montdidier staat een standbeeld dat aan hem gewijd is.
We kunnen dus wel stellen dat hij aan de basis lag van onze gehaktschotel parmentier.
Recepten en variaties.
De klassieke versie van deze gehaktschotel bestaat uit een laag goudbruin gebakken gehakt met tomaat, kruiden, bedekt met een laag smeuïge puree en afgewerkt met een gegratineerde kaaslaag. Hieronder kan je ons recept alvast vinden :
Ovenschotel met gehakt.
Materiaal en benodigdheden
Ingrediënten
Voor de puree.
- 10 stuks bloemige aardappelen
- wat zout van de molen
- wat peper van de molen
- wat nootmuskaat
- wat boter
- 2 eidooiers
- 1 deciliter volle melk
Voor je gehakt.
Om je ovenschotel met gehakt af te werken.
- wat roomboter
- 150 g geraspte kaas gruyére, emmentaler, … wat je verkiest
Instructies
- We maken een ovenschotel met gehakt in combinatie met tomaat en puree. Lekker!
De puree
- Schil de aardappelen met een dunschiller en snijd ze in gelijke stukken met een aardappelmesje.10 stuks bloemige aardappelen
- Kook ze gaar in een ruime kookpot met gezouten water.wat zout
- Waneer ze gaar zijn, giet ze af, en laat ze wat 'drogen' op je vuur zodat overtollig vocht verdampt.
- Je aardappelen gaan hierdoor 'bloemen'.
- Voeg een klein klontje boter, de eidooiers en de melk toe.wat boter, 2 eidooiers, 1 deciliter volle melk
- Stamp het geheel met een pureestamper tot een smeuïge puree.
- Je kan natuurlijk ook een passe-vite gebruiken hiervoor.
- Kruid af met zout, peper en nootmuskaat.wat peper, wat nootmuskaat, wat zout
- PROEF! En kruid bij naar smaak.
Het gehakt
- Pel je uien en je knoflook.2 stuks uien, 2 teentjes knoflook
- Snijd de uien fijn, en snipper de knoflook (of haal hem door een lookpers).
- Zet je braadpan op het vuur en smelt er een klont boter in.wat boter
- Als de boter schuimt voeg je de uien, tijm en de knoflook toe en laat dit even bakken.wat tijm
- Voeg dan het gehakt toe en laat meebakken.500 g gemengd gehakt
- Roer dit goed om met een lepel of klopper zodat het gehakt 'rul' wordt. Zorg dat het geen grote klomp vlees bllijft.
- Kruid met wat zout en peper van de molen.wat peper, wat zout
- Laat goudbruin bakken.
- Voeg de tomatenpuree toe en laat even meebakken.1 eetlepel tomatenpuree
- Voeg dan de tomatenblokjes toe, roer alles om.1 blik tomatenstukjes
- Zet je vuur lager en laat het geheel nog eventjes zachtjes stoven.
- De bedoeling is dat je een sappige, kruidige massa krijgt. Niet droog, maar zeker ook niet te vochtig.
- Proef het geheel, en kruid bij indien nodig (naar eigen smaak).
Je ovenschotel met gehakt afwerken.
- Neem je ovenschotel, smeer deze oppervlakkig in met wat roomboter en vul deze met het gehaktmengsel.wat roomboter
- Doe hierop de aardappelpuree. Verdeel en strijk mooi glad met een spatel.
- Bestrooi de schotel met de gemalen kaas.150 g geraspte kaas
- Laat afkoelen, bedek de schotel met huishoudfolie en zet ze in de koelkast.
- Laat een nacht in de koelkast staan zodat de smaken goed doordringen.
- Verwarm je oven op 180°C.
- Neem je gehaktschotel en verwijder de huishoudfolie, maar vervang het door een stuk aluminiumfolie (dit zodat de kaas niet direct korst).
- Zet de gehaktschotel in de oven, en bak het geheel tot je ziet dat het goed doorgewarmt is.
- Verwijder dan de aluminiumfolie, zet je oven op grillstand, en grill tot je kaaslaag mooi korst.
- Je ovenschotel met gehakt is klaar!
- Smakelijk!
RECEPT VIDEO
Notities
Ovenschotel met gehakt. Ultiem Belgisch Comfort Food!
Dit is een ovenschotel gemaakt met lagen gehakt, tomatensaus en aardappelpuree. Het originele gerecht dankt zijn naam aan Antoine-Augustin Parmentier, een Franse voedingsdeskundige die de aardappel populair maakte in Europa.
TIPS EN INFO :
- Deze ovenschotel maken we dus een dag op voorhand. Je kan de ovenschotel onmiddellijk verder afbakken en afwerken in je oven, maar indien je de schotel de tijd geeft om een nachtje in de koelkast te staan gaan al de smaken zich beter ontwikkelen.
- Superhandig ook, dan staat hij in de koelkast klaar en moet je hem enkel de dag nadien nog afbakken in de oven.
- Veel hangt af van je aardappelsoort! Kies voor bloemige aardappelen!
- Nadat je aardappelen gekookt zijn moet je ze drogen op het vuur! Dit is belangrijk! Laat zo veel mogelijk vocht verdampen.
- De hoeveelheid melk in dit recept is een richtlijn. Maak je puree to hij smeuïg is. Het kan zijn dat je wat meer of minder melk moet gebruiken.
- Pureer ook eerst je aardappel alvorens melk, boter en eidooiers toe te voegen, zo heb je alvast een idee van de consistentie van je puree.
- Natuurlijk kan je variëren met de ingrediënten. Prei met gehakt, of andere groenten.
- Laat de puree weg, maar vervang dit door bloemkool met bechamelsaus. Ook lekker!
- Laat je verbeelding de vrije loop. Er zijn ontelbare mogelijkheden!
- Deze ovenschotel met gehakt heeft een geschiedenis, en is in keukentermen gekend als “gehaktschotel Parmentier”.
- In onze receptenbundel kan je meer ovenschotels of gerechten met gehakt vinden. Denk aan een ovenschotel met bloemkool, gehaktbrood of balletjes in tomatensaus.
Keukentools :
Voor het bereiden van de perfecte ovenschotel met gehakt zijn de juiste keukentools essentieel. Twee onmisbare items in onze keuken zijn de passe-vite en de braadpan. Deze tools zorgen ervoor dat je gerechten altijd slagen en je moeiteloos de beste resultaten behaalt.Passe-vite: Voor zijdezachte puree
Een goede aardappelpuree vormt de basis van dit gerecht, en daarvoor vertrouwen wij op de passe-vite. Deze klassieke tool helpt je om de aardappelen perfect te pureren zonder klontjes, waardoor je een luchtige en zachte puree krijgt die smelt in de mond. Het gebruik van een passe-vite is niet alleen eenvoudig, maar ook de beste manier om die authentieke, romige textuur te bereiken waar dit gerecht om vraagt. Investeer in een kwalitatieve passe-vite en ontdek het verschil in je puree!
Braadpan: Voor gelijkmatig gegaard gehakt
Een andere sleutel tot succes bij dit gerecht is de braadpan. Een robuuste braadpan zorgt ervoor dat je gehakt mooi gelijkmatig gaart, waardoor de smaken zich goed kunnen ontwikkelen. De dikke bodem van de braadpan verdeelt de hitte perfect, zodat je gehakt mals en sappig blijft. Onze favoriet is een gietijzeren braadpan die niet alleen functioneel is, maar ook prachtig staat op het fornuis. Wil je net zo koken als wij? Deze braadpan is een must-have in elke keuken!
Onze receptenbundel werd mogelijk gemaakt door software van Bootstrapped Ventures.
HONGER NAAR MEER? Abonneer je op onze nieuwsbrief en volg ons op youtube, TikTok, Facebook, Pinterest en Instagram voor alle laatste updates. Zo bereiken we meer mensen, help je ons groeien en daar zijn we je uiterst dankbaar voor!
Deze ovenschotel met gehakt is heerlijk! Indien je wenst kan je de ovenschotel makkelijk kan aanpassen naar je eigen inspiratie. Proberen maar!Voedingswaarde :
Copyright ©Liliesfood
DISCLOSURE: Sommige van de links hier zijn affiliate links. Deze helpen ons bij het maken en onderhouden van onze website en sociale kanalen. Voor meer info kan u alles nalezen op onze affiliate disclosure pagina.
Varianten…
Natuurlijk bestaan er heel wat varianten op deze ovenschotel. Ik som er wat op.
Hachis parmentier met prei.
Heerlijk! Stoof het gehakt met wat ui en prei, eventueel in combinatie met wat béchamelsaus.
Met vis…
Vervang het gehakt door vis! Lekker met een groentensausje, vissaus of een beurre blanc (blanke boter saus).
Ovenschotel met groenten.
De laag smeuïge puree die standaard op het vlees of vis komt kan gerust vervangen worden door groenten. Broccoli, bloemkool, witloof, ui, tomates concassees,… allen zijn ze perfect combineerbaar om een heerlijke ovenschotel op tafel te zetten.
Ovenschotels wereldwijd
Ieder land kent wel zijn ovenschotel, of gehaktschotel parmentier. Wereldwijd zelfs kom je gerechten tegen die gelinkt kunnen worden aan die schotels die we hier kennen. Ik denk maar aan :
- Moussaka
- Shephard’s Pie
- ratatouille
- macaroni à l’indienne
- Hete bliksem
- …
Variaties.
Als je van gerechten met gehakt houdt, probeer dan ook eens deze variaties:
- Gehaktbrood: Een sappige en smaakvolle klassieker
- Gehaktballetjes in tomatensaus : Een gerecht dat jong en oud kan bekoren!
- Gehakt parmentier met bloemkool : Onze variant van de ovenschotel met bloemkool in de hoofdrol! Lekker!
Tot slot…
Ovenschotels zijn meestal super lekkere gerechten, die deels uitgevonden zijn omdat het meestal simpel is om te maken.
Anderzijds geven ze ons vooral dat ‘feel good’ gevoel dat we krijgen van het eten van ‘comfort food‘.
Meestal komen ze op ons bord in de herfst en winter periode, maar een lekkere Indische macaroni, of een oerklassieker als ratatouille past zeker ook in de lente of zomer.
We mogen hopen dat ons verhaal je kan inspireren! Ga ermee aan de slag!
Heb je vragen, opmerkingen of suggesties? Laat het ons weten! Indien we kunnen helpen doen we dit graag!
Vond je ons verhaal de moeite om te lezen? Geef ons dan een duwtje in de rug door het de delen en een reactie achter te laten.
Een “eigen” recept toevoegen aan onze receptenbundel? Dat hebben we graag! Klik hier!
HONGER NAAR MEER? Abonneer je hieronder op onze nieuwsbrief en volg ons op YouTube, TikTok, Facebook, Pinterest en Instagram voor alle laatste updates.
Gehaktschotel Parmentier! Het is een blijft een voltreffer in de Belgische eetcultuur!
DISCLOSURE: Sommige van de links hier zijn affiliate links. Deze helpen ons bij het maken en onderhouden van onze website en sociale kanalen. Voor meer info kan u alles nalezen op onze affiliate disclosure pagina. (Het komt er op neer dat moest je als lezer beslissen om via onze link een aankoop te doen dan krijgen wij een kleine commissie van je aankoop. Voor ons een wereld van verschil om onze website up to date en veilig te houden alsook verder te ontwikkelen. Voor U als lezer/koper blijft alles hetzelfde. We zijn je alleszins dankbaar!