Comfort Food…geluksbrengers die niet altijd ongezond moeten zijn.

Com­fort food, de naam zegt het zelf. Eten waar we geluk­kig van wor­den! Het geeft ons het gevoel van troost en wel­be­ha­gen. Vaak heeft com­fort food te maken met fij­ne her­in­ne­rin­gen uit je jeugd. Kreeg je van je moe­der vroe­ger een stuk cho­co­la­de als je niet lek­ker in je vel zat, dan is de kans groot dat je als vol­was­se­ne nog steeds graag cho­co­la­de eet om jezelf te troos­ten. Dat is zo gecon­di­ti­o­neerd in je her­se­nen. Als we op zoek gaan naar eten dat ons troost, grij­pen we vaak terug op dat eer­ste vet­te, zoe­te eten. Denk aan chips, koek, gebak en ijs. Of, als men­sen niet zo van zoet hou­den, dan in ieder geval een lek­ker vet­te hap. Het brengt ons terug naar onze kin­der­tijd. Het is pure nos­tal­gie! Het gaat om ver­wen­ne­rij en sen­ti­ment, en al onze gevoe­lens en zin­tui­gen spe­len mee.

Wat com­fort food is, is voor ieder­een anders. Een snel­le snack, een gerecht, een vol­waar­di­ge maal­tijd. Het kan alle­maal, en ik wou wel eens weten of dit nu echt voor ieder­een het stan­daard grij­pen is naar die vet­te en sui­ker-rij­ke voe­ding en gerech­ten. Ik ga er die­per op in… 

comfort food
com­fort food

De voordelen van comfort food

Com­fort food biedt veel voor­de­len — in ieder geval psy­cho­lo­gisch, zo niet licha­me­lijk. Deze voe­dings­mid­de­len maken het moge­lijk dat dop­ami­ne vrij­komt in het lichaam, wat belo­nin­gen ople­vert zoals genot, ver­lich­ting van stress, en war­me gevoe­lens. Deze gaan dan vaak gepaard met die­pe her­in­ne­rin­gen die zorg­zaam­heid en lief­de omvat­ten. We eten tegen­woor­dig alle­maal meer com­fort food. Als we weten waar­om we zul­ke ver­lei­de­lij­ke hap­jes of gerech­ten eten, kun­nen we mis­schien onze ver­lan­gens (- en zelfs onze stress -) beter onder con­tro­le krij­gen. Dat zou alvast een heel groot voor­deel zijn!

Voedsel is brandstof — toch? 

Voe­dings­des­kun­di­gen roe­pen ons mas­saal op om op deze manier over voed­sel te den­ken. En ook om stra­te­gisch te zijn en na te den­ken over wat we in onze mond stop­pen. Als we eten met deze visie in gedach­ten, maken we bete­re keu­zes en voe­den we ons­zelf met wat ons lichaam nodig heeft om gezond­heid op te bou­wen en te behouden.

Maar effe serieus,…

Deze aan­pak maakt ons mis­schien gezond, maar maakt het ons ook echt gelukkig? 

En dan heb ik het over dat geluk­za­li­ge gevoel dat je krijgt van een zelf­ge­maak­te bur­ger met frie­ten (als het sap naast je mond­hoe­ken druipt en de geur die vrij­komt je ogen doet slui­ten en je even weg­voert naar bete­re oor­den). Of die eer­ste hap van de oven­scho­tel met romi­ge puree die je moe­der vroe­ger al maak­te. Of als je als Kore­aan je eigen gemaak­te Kim­chi naar bin­nen smikkelt.

Gestoof­de groen­ten, eiwitome­let­ten en sha­kes geven ons mis­schien een deugd­zaam gevoel, en kun­nen best lek­ker zijn. Maar zijn ze echt zo lek­ker als pan­nen­koe­ken met gesmol­ten boter en siroop? 

Liliesfood - Wie zijn we?
Liliesfood

We zijn een gezin, opge­groeid in een leef­we­reld waar eten en drin­ken altijd een hoofd­rol heeft gespeeld. Als “een rode draad” heeft zich dit tot op van­daag door­heen ons leven geweven.

Willen we — of zullen we — ooit eten voor ons eigen geluk? 

We doen het in ieder geval genoeg. Gezien de ingrij­pen­de ver­an­de­rin­gen die we alle­maal heb­ben onder­gaan sinds de komst van het nieu­we virus (- qua­ran­tai­ne en iso­la­tie, tekor­ten aan voed­sel en voor­ra­den, onze­ker­heid over onze toe­komst -) is het ons mis­schien ver­ge­ven dat we ons bezig­hou­den met wat des­kun­di­gen “emo­ti­o­neel eten” noe­men. Want dit is vol­gens hun waar com­fort food voor staat.

Som­mi­ge kran­ten­kop­pen mel­den een tijd gele­den dat ico­ni­sche mer­ken als Ore­os, Knorr Soep en Dori­tos de voor­raad­kas­ten vul­len van aan huis gebon­den con­su­men­ten op zoek naar klei­ne ple­zier­tjes. Het­zelf­de arti­kel citeert de CEO van Mon­de­lez (de man­nen van LEO, LU en Mil­ka), die zegt: “Een snack delen met je kin­de­ren, ter­wijl ieder­een opge­slo­ten zit in huis, brengt een gevoel van nor­ma­li­teit en samen­ho­rig­heid terug.”

Het eni­ge nadeel (- afge­zien van de scha­de­lij­ke lan­ge­ter­mijn­ef­fec­ten op ons hart- en vaat­stel­sel, ons cho­les­te­rol­ge­hal­te en onze bloed­druk -) is dat dit geluk zo vluch­tig is. Voed­sel “highs” zijn, net als een drug intoxi­ca­tie, slechts tij­de­lijk. En net als een drugs­high laat de opge­to­gen­heid her­in­ne­rin­gen ach­ter, die we ofwel lief­de­vol, ofwel met angst kun­nen interpreteren.

Comfort Food is er in elke smaak, en uit elke cultuur.

Je bent er mis­schien vrij zeker van dat je weet wat com­fort food is. En wat je ook denkt, je hebt waar­schijn­lijk gelijk. Dat komt omdat er geen alge­meen aan­vaar­de defi­ni­tie is voor de term “com­fort food” — en omdat het con­cept zo ver­we­ven is met niet alleen de favo­rie­ten uit je kin­der­tijd, maar ook met wat je eigen cul­tuur eet.

Naast eten kun­nen ook ande­re din­gen hel­pen om je stem­ming te ver­be­te­ren en stress te ver­lich­ten, zoals het her­le­zen van een dier­baar boek of het kij­ken naar een favo­riet tv-pro­gram­ma. Maar voed­sel zorgt snel­ler voor onmid­del­lij­ke bevrediging.

Als u Egyp­te­naar bent, bij­voor­beeld, is uw com­fort food mis­schien ‘chai bi laban’, of ‘melk­thee’. Als je Zuid-Kore­aan bent, zoals hier­bo­ven ver­meld, kies je waar­schijn­lijk voor kim­chi, gefer­men­teer­de gekrui­de kool die je waar­schijn­lijk bij alles ser­veert. En, natuur­lijk, als je thuis­land Bel­gië is, nou ja, laad je bord dan maar vol met frie­ten en stoof­vlees, bal­le­kes in toma­ten­saus, vet­te, zoe­te en/of zou­te lek­ker­nij­en. Er zijn te veel voor­beel­den om op te noe­men. De Ame­ri­kaan­se eet­cul­tuur bij­voor­beeld zit vol met com­fort food. Bur­gers, Wings, Mac’n­Chee­se, wraps, .…

comfort food in beeld

Hier­on­der kan je een video bekij­ken waar­in Beryl She­res­hews­ky Com­fort food van haar vol­gers dich­ter bekijkt en uit­pro­beert. Ik vond het leuk om de ver­ha­len te horen van de men­sen ach­ter het com­fort food. Hoe divers, wat het bete­kent en het gevoel en de reac­tie die het teweeg brengt…leuk om te weten en te kijken. 

Com­fort food from arround the world — sha­red by Beryl

De categorieën in comfort food

Onder­zoe­kers die de effec­ten van com­fort food op de geest en het lichaam onder­zoch­ten, ver­deel­den het in vier categorieën:

  • Nos­tal­gisch — voed­sel dat ons her­in­nert aan posi­tie­ve jeugdervaringen
  • Ver­wen­ne­rij — spe­ci­aal voed­sel ont­wor­pen voor spe­ci­a­le gebeurtenissen
  • Han­dig — sma­ke­lijk voed­sel dat gemak­ke­lijk te ver­voe­ren en te con­su­me­ren is
  • Fysiek Com­for­ta­bel — voed­sel dat “goed voelt” om te eten, met een aan­ge­naam mond­ge­voel en smaakprofiel

Door voed­sel­keu­zes in deze cate­go­rie­ën onder te ver­de­len, kun­nen weten­schap­pers zich con­cen­tre­ren op de effec­ten van het eten van com­fort food in plaats van op de spe­ci­fie­ke voed­sel­keu­ze. Van pro­duc­ten in deze cate­go­rie­ën is vast­ge­steld dat ze stress ver­lich­ten en emo­ti­o­ne­le toe­stan­den of gevoe­lens ver­an­de­ren. Tij­de­lijk, tenminste.

Hoe gaat dit in zijn werk? Laten we eens kij­ken naar hoe com­fort food het lichaam beïnvloedt.

De culinaire en gastronomische wereld experimenteert met comfort food

Ik heb het al ver­meld in mijn reeks #My Kit­chen Heroes, maar de gere­nom­meer­de chef ‘Hes­ton Blu­ment­hal’ heeft een hele tijd gespeeld met het idee rond com­fort food. Eten zien als een totaal­be­le­ving. Hij ging er ook van­uit dat je niet enkel eet op smaak, maar ook met gevoel en het gebruik van al je zintuigen! 

Heston Blumenthal
Hes­ton Blumenthal

Hij was de eer­ste die de mul­ti­sen­so­ri­ë­le keu­ken onderzocht.

Blu­ment­hal ont­dek­te dat het­geen we horen, rui­ken, zien en aan­ra­ken als we eten, een diep­gaand effect kan heb­ben op hoe wei­nig of hoe veel we van ons eten genie­ten. Dit is toch waar com­fort food om gaat. Dat je hier­mee als kok aan de slag gaat is tege­lij­ker­tijd van­zelf­spre­kend maar ook baan­bre­kend. Hij gebruikt dit begrip nu om geluk­ki­ge her­in­ne­rin­gen op te roe­pen. Dit doet hij bij de klan­ten die het geluk heb­ben te eten in ‘The Fat Duck’ in Bray. Het eni­ge gerecht dat de mul­ti-sen­so­ri­ë­le bena­de­ring samen­vat is “Sound of the Sea”. Zee­vruch­ten, kelp, zee­wier en eet­baar zand wor­den opge­diend als zee­vruch­ten. Geser­veerd met een iPod in een schelp, waar­op zee­meeu­wen en oce­aan­gol­ven te horen zijn.

Sound of the Sea
Sound of the Sea

De psychologische voordelen van comfort food

Stel je je favo­rie­te com­fort food voor. In Bel­gië is dat waar­schijn­lijk een tra­di­ti­o­neel gerecht als Chi­con gra­tin, stoof­vlees met frie­ten of vol au vent.

Begin­nen uw speek­sel­klie­ren al te wer­ken? Kun je de geu­ren van al dat lek­kers uit eigen keu­ken al bij­na ruiken? 

Deze diep­ge­wor­tel­de reac­ties maken alle­maal deel uit van de natuur­lij­ke reac­tie van de mens op het effect dat voed­sel biedt — en het begint al voor je eer­ste hap. Deze bron­nen van voed­sel­ge­not, die zowel in het lichaam als in de her­se­nen ont­staan, kun­nen bij­na net zo bevre­di­gend zijn als het nut­ti­gen van de maal­tijd zelf. 

Dit komt omdat onze geest is voor­be­reid op het zoe­ken naar bevre­di­gen­de maal­tij­den door het acti­ve­ren van een reeks reac­ties die wor­den gesti­mu­leerd door alle zin­tui­gen, inclu­sief ons geheu­gen. Dus de erva­ring die we voe­len wordt niet enkel gele­verd door de smaak­cen­tra van de mond. Zelfs fan­ta­se­ren over lek­ker eten, kan het com­plexe belo­nings­sys­teem van het lichaam tot leven wek­ken, en ons dat geluk­za­lig gevoel geven.

Fysiek geeft com­fort food het lichaam een vol of vol­daan gevoel. Emo­ti­o­neel kan de erva­ring van het eten ons een gevoel van samen­ho­rig­heid of ver­bon­den­heid doen her­in­ne­ren en herbeleven.

Onze reac­tie en gevoel heeft vaak min­der te maken met de ‘sti­mu­lus’, het voed­sel zelf, dan met de moti­va­tie erach­ter. Die moti­va­tie ligt in de emo­ties, en kan in één woord wor­den omschre­ven: LIEFDE! We ver­slin­den com­fort food omdat het ons er in wezen aan her­in­nert dat we geliefd zijn.

En zoals onze slo­gan op lilie­s­food al zegt — heel toepasbaar :

Coo­king with love, pro­vi­des food for the soul!

Lilie­s­food
verlangen-naar-comfort-food
ver­lan­gen-naar-com­fort-food

De fysieke effecten van Comfort food

Ons lichaam scheidt van natu­re een breed sca­la aan stof­fen af om onze inter­ne sys­te­men draai­en­de te hou­den en om ons te hel­pen rea­ge­ren op ver­schil­len­de prik­kels in onze omge­ving. Dop­ami­ne, een hor­moon en neu­ro­trans­mit­ter, is een bij­na magi­sche leve­ran­cier van goe­de gevoe­lens. En de dop­ami­ne pro­duc­tie wordt gesti­mu­leerd door, onder ande­re, de erva­ring, en zelfs de belof­te, van bevre­di­gend voedsel.

Bij de juis­te sti­mu­lans zal dop­ami­ne de her­se­nen over­spoe­len en onze gevoe­lens van genot ver­ster­ken; dit is de essen­tie van het belo­nings­sys­teem van ons lichaam. Het is aan­ge­toond dat dop­ami­ne men­sen doet ver­lan­gen, zelfs hun­ke­ren naar bepaald voed­sel, waar­door men­sen een “duw­tje” krij­gen om het doel te berei­ken (zo vaak moge­lijk), tijd en aan­dacht aan het doel te beste­den, en risico’s te nemen om het doel te berei­ken. We zon­di­gen alle­maal wel eens stie­kem om toch even dat gevoel van bevre­di­ging te krijgen..:-).

Dop­ami­ne leidt men­sen ertoe pri­o­ri­teit te geven aan genot in al hun inter­ac­ties met stof­fen zoals voed­sel en drugs. Ter­wijl stress het lichaam vaak doet hun­ke­ren naar het vrij­ko­men van dop­ami­ne, draagt een rush van het hor­moon bij aan een ple­zie­ri­ge reac­tie. Maar, zoals we heb­ben geleerd, dop­ami­ne zorgt op zijn best voor een tij­de­lij­ke erva­ring. Wan­neer het dop­ami­neni­veau in de her­se­nen daalt, keren we terug naar onze vori­ge toe­stand, wat die ook geweest mag zijn: gestrest, besef­fend dat we alleen zijn, vast­zit­ten in ons huis, en hun­ke­ren naar bevrij­ding. Hel­lo, com­fort food!

Comfort food is ook gezonde voeding!

We zijn alle­maal bekend met hun­ke­ren naar voed­sel — en de steeds kor­te­re erva­ring van ple­zier bij het bevre­di­gen ervan. En stress, waar nie­mand van ons immuun voor is, ken­nen we ook en zorgt ervoor dat je trek of zin krijgt. Fysi­o­lo­gisch zorgt stress ervoor dat er che­mi­sche stof­fen vrij­ko­men die ervoor zor­gen dat we naar ver­lich­ting ver­lan­gen. Meest­al in de vorm van een acti­vi­teit (bewe­ging of slaap) die onze genots­cen­tra en de dop­ami­ne die ze tot leven brengt, zal vrijgeven.

Maar wat als we er bewust naar ver­lan­gen om beter voor ons­zelf te kie­zen? Wat als we een gezon­de bevrij­ding zoe­ken? Wel, het is moge­lijk om het lichaam te “trai­nen” om stof­fen te wil­len met min­der nade­len, min­der toe­voe­gin­gen zoals zout, sui­ker en vet. Hoe kun­nen we dit doen?

Door ons com­fort food te ver­van­gen. Hier is een lijst van voe­dings­mid­de­len die het ver­lan­gen naar troost kun­nen overwinnen: 

  • aman­de­len en noten (in plaats van chips of borrelnootjes)
  • avo­ca­do (van­we­ge het ver­zach­ten­de “mond­ge­voel”)
  • bos­bes­sen (vol antioxidanten)
  • fruit (ter ver­van­ging van zoetigheden)
  • yog­hurt (ter ver­van­ging van vol­le melk of room)
  • zalm (ter ver­van­ging van rood vlees)
  • Bloem­kool of kool­soor­ten (ter ver­van­ging van aardappelen)

Mis­schien gaan we zelfs die gestoof­de groen­ten, eiwitome­let­ten en sha­kes waarderen!

gezond comfort food
gezond com­fort food

Comfort food vervangers

Het is niet alleen het eten van ver­van­gers dat kan hel­pen met onze hun­ker naar com­fort food. Hoe­wel we ons geï­so­leerd kun­nen voe­len, kun­nen we nog steeds ver­trou­wen op onze vrien­den en ande­re steun-ele­men­ten om te hel­pen met hun­ke­ren naar voed­sel. Voor­al als we het gevoel heb­ben gekre­gen dat “eten onze vriend is”, kun­nen alter­na­tie­ve stress-ver­la­gen­de acti­vi­tei­ten ons hel­pen om deze ver­lan­gens te overwinnen. 

Met iemand pra­ten over onze gedach­ten en gevoe­lens, of ze ver­wer­ken door ze te schrij­ven, geeft ons mis­schien niet de onmid­del­lij­ke bevre­di­ging die het eten van chips of bor­rel­nootjes wel geeft, maar de resul­ta­ten op de lan­ge ter­mijn zul­len zeker bevre­di­gen­der zijn — en zou­den ons zelfs kun­nen hel­pen om lan­ger en gezon­der te leven.

Tot slot

Laten we dus maar genie­ten van het bes­te dat het leven te bie­den heeft — met mate. Com­fort food zorgt voor pret­ti­ge her­in­ne­rin­gen, bevre­di­gen­de gevoe­lens en het ple­zier van dop­ami­ne-afgif­te. Dat is niet per se een recept voor een vol­le­dig gezond leven, maar in tij­den van stress en onze­ker­heid heeft troost abso­luut zijn plaats!

Heb je vra­gen of reac­ties? Jul­lie com­men­taar is wel­kom onder deze pagina.

Heb je zelf een recept dat kan die­nen als Com­fort Food en dat je met ons en onze lezers wil delen? Dat kan, we heb­ben niet lie­ver. Klik hier!

HONGER NAAR MEER? Abon­neer je op onze nieuws­brief en volg ons op Facebook, Pin­te­rest en Inst­agram voor alle laat­ste updates.

Ikzelf zal ook pro­be­ren om in de komen­de tijd een aan­tal recep­ten toe te voe­gen in onze recep­ten­bun­del dat onder de cate­go­rie “Com­fort Food” zal vallen.

Een gerecht wat voor mij per­soon­lijk puur Com­fort Food is staat er al tus­sen: Gra­tin Dau­phi­nois!

Geef een reactie

error: Deze inhoud is beschermd!